Een bezoek aan Coober Pedy: de ondergrondse opaalhoofdstad van Australië
Coober Pedy, de opaalhoofdstad van Australië, is gelegen aan de Stuart Highway. Een eindeloze tweebaansweg van bijna 3000 kilometer midden in de woestijn. Omdat de temperaturen in de outback extreme hoogtes aannemen werken de 3500 inwoners niet alleen onder grond, maar wonen ze er ook. Een bezoek aan Coober Pedy, waarbij je een kijkje kunt nemen in het bizarre leven van deze Australiërs, is er dan ook eentje voor op elke reisroute door Australië.
‘Well done’. Als ik op dit moment de staat van mijn hersenpan moet omschrijven is dat het meest geschikte woord. De hitte is letterlijk naar mijn hoofd gestegen. De afgelopen vier uur zijn ver van ideaal te noemen. In een bus zonder airco waar de warmte rond wordt geventileerd. Mijn flesje water biedt zelfs geen soelaas meer. Door de aanhoudende outbackhitte is dat eveneens naar de status ‘well done’ verheven. Nog even doorbijten en dan zijn we in Coober Pedy belooft gids Nicky. Jacko kan helaas niet anders volgens haar. Jacko, zoals ze de bus liefkozend noemt, is er een van de oude garde. Hij is een van de betere rijtuigen van de tourorganisatie. Trouw, laat je nooit in de steek. Maar hij komt zo met zijn ‘perks’. Één daarvan is het aanzetten van de airco. Dan laat hij je wel aan het lot over. Evenals de ventilatie langer dan tien minuten draait. Het laatste wat je kunt gebruiken in de Australische outback waar het even kan duren voor hulp paraat staat.
Opaalhoofdstad Coober Pedy
De Stuart Highway loopt dwars door Australië heen, vanuit het zuidelijk gelegen Port Augusta naar Darwin in het noorden. Hieraan ligt Coober Pedy, de opaalhoofdstad van de wereld. Opaal is dan ook de bestaansreden van het stadje. De opaalkoorts begon met een flinke portie geluk in 1915 toen de 14-jarige William Hutchinson in zijn zoektocht naar water op een brok van het mineraal stuitte. Acht dagen na de vondst was de eerste opaalclaim een feit. De naam van de plaats is een subtiele knipoog naar het ontstaan van Coober Pedy. De plaatsnaam stamt af van het Aboriginalwoord ‘Kupa Piti’ wat ‘witte man in gat’ betekent. Vandaag de dag nog steeds een actueel beeld. Het heeft zo zijn sporen nagelaten. Hoge zandhopen toeven rondom de woestijnstad die samen met een pick-up op palen het begin van Coober Pedy vormen.
Nicky wijst op het waarschuwingsbord in de verte bij het naderen van de rode bergen aarde. In grote witte – niet te ontwijken – letters prijkt ‘danger’ op het bord. De plaatjes eronder voorspellen een ongelukkig einde bij het negeren van de boodschap. Bottomline: ga niet zomaar rondstruinen tussen de zandhopen. Vooral niet rennend en al helemaal niet achteruitlopend met een camera. Door het vele graven is de ondergrond instabiel geworden en staat op sommige plekken op instorten.
➸ Lees ook: Een roadtrip door de Australische Outback
Verkoeling tijdens je bezoek aan Coober Pedy
Aangekomen in het stadje valt het ruimteschip meteen op. Nicky merkt de vragende blikken op. De buitenaardse uitstraling is tijdens je bezoek aan Coober Pedy niet te missen en trok al menig filmmaker aan vertelt ze. Sommige lieten wat filmprops achter, zoals de spaceshuttle uit de sciencefictionfilm Pitch Black. De toon is gezet als we even verderop een verroeste bus spotten en de vele schoorstenen die uit de heuvels opdoemen in het oog springen. Er blijkt nog een heel deel van de stad verborgen te zijn in de heuvels. Ook ons hostel zit verstopt in een voormalige schacht van een opaalmijn. Het belangrijkste: het is er heerlijk fris! Een van de voornaamste redenen waarom locals onder de grond wonen legt Sybil uit.
Ook zij is trots bezitter van zo’n woning, een dugout, waar een constante temperatuur van 22 graden heerst. Een paar jaar geleden viel ze voor de charmes van Coober Pedy als passant. Net als talloze anderen. Ze werkt in het Umoona Opal Mine & Museum en geeft dagelijks rondleidingen aan toeristen van over de hele wereld die tijdens een bezoek aan Coober Pedy kennis willen maken met de ongebruikelijke levensomstandigheden van de inwoners. Door de extreme temperaturen zochten inwoners hun heil onder de grond. In de zomer is het gemiddeld veertig graden in Coober Pedy, al moet je niet vreemd opkijken als het kwik de vijftig graden aantikt. In de winter is het juist prettig koel met een temperatuur van achttien graden gemiddeld overdag.
Gelukszoekers
Opaalmijnen is nog steeds de belangrijkste levensbron vertelt Sybil terwijl ze een klompje opaal toont. Australië is volgens haar verantwoordelijk voor zeventig procent van de opaalindustrie. Iedereen kan zich in Coober Pedy mijnwerker noemen. Met een flitsbezoek aan de gemeente en betaling van 25 dollar ben je de trotse bezitter van een mijnwerkersvergunning en een stuk grond van vijftig vierkante meter. Geologische kennis hoef je niet te genieten. Het graven naar opaal is een kwestie van puur geluk. Er zijn geen grote bedrijven die speuren naar opaal, enkel eenmanszaakjes. Ieder heeft net zoveel geluk. Een aantal regels zijn verbonden aan het mijnen van de steen. Zo mag je niet in een straal van een aantal kilometer in het hart van de stad mijnen. In een woning mag eveneens niet gezocht worden naar opaal. Je kunt immers zo bij de buren uitkomen.
➸ Meer Australië: Onze favoriete tips voor een reis Down Under
Langs de kangoeroe opvang
Een leuke tussenstop tijdens je bezoek aan Coober Pedy, vind je in Hutchison Street, de hoofdstraat van Coober Pedy. Hier houdt Josephine’s Gallery and Kangaroo Orphanage zich op: een kangoeroe-opvang en kunstgalerie die wordt gerund door het oudere koppel Terry en Josephine Brennan-Kuss. In hun achtertuin hoppen blijvend vier kangoeroes rond. Ze kunnen niet meer terug de natuur in. De meeste hebben zwaar letsel opgelopen na een aanrijding. Daarbij vangen Terry en Josephine jaarlijks honderd ‘joeys’, babykangoeroes, op. Het gros ervan heeft een botsing met een auto overleefd, hun moeders kwamen de klap helaas niet te boven. In het hoogseizoen stoppen elke dag bussen vol toeristen voor de deur. Ze bewonderen eerst de schilderijen en Aboriginalkunst om zich vervolgens naar de achtertuin te begeven waar Terry een babykangoeroe de fles geeft.
De kangoeroe-opvang, die op donaties en vrijwilligers draait, is de enige in de wijde omtrek vertelt Terry. Het stel sprokkelt dikwijls een lijst aan taken en klussen bijeen voor ze naar Adelaide afreizen, dat op zo’n tien uur rijden ligt. Medicijnen halen voor de kangoeroes wordt gecombineerd met bezoekjes aan andere diensten. In de kunstgalerie wordt naast schilderijen en boemerangs ook een curieus souvenir verkocht. ‘Genuine Australia Roo Poo from Outback Australia’ valt op de verpakking te lezen. Vrij vertaald: authentieke kangoeroepoep uit de outback. Een lucratieve handel zegt Terry met een knipoog. “Het verkoopt goed. Vooral aan toeristen die geen standaard souvenir willen’’, lacht hij.
Uit eten in Coober Pedy: Kangoeroepizza iemand?
Wanneer tijdens mijn bezoek aan Coober Pedy de avond valt, daalt de temperatuur naar een aangenaam kwik. Nicky heeft een tafel gereserveerd in één van de vijf beste pizzeria’s van het land: John’s Pizza Bar & Restaurant. Waar we de voorafgaande dagen kennis mochten maken met de Australische kookkunsten van Nicky en de veelzijdigheid van kangoeroevlees, wordt vanavond onze culinaire horizon nader verbreed. Een nieuw gerecht wordt aan het al rijke en bestaande assortiment van kangoeroevlees toegevoegd: kangoeroepizza. Wenkbrauwen worden opgetrokken als het bord met de dampende pizza in kwestie op tafel verschijnt. Grappen over springend vlees zijn snel gemaakt. Iedereen laat het zich, nadat de eerste twijfels zijn verdwenen, smaken. Een tocht over de heuvels – oftewel daken – en geklungel met zaklampen volgt, terug naar het hostel waar een vroege wekker wacht.
De motor van Jacko wordt net na het ochtendgloren opgestart. Een rode stofwolk vult het wegdek als wij onze reis vervolgen naar Uluru, het bijzondere middelpunt van Australië. De charmes en het wonderlijke karakter van Coober Pedy achter ons latend.
