Hiken door ongerept Bosnië-Herzegovina: het wilde hart van de Balkan

Een zware oorlog en ingewikkelde politieke situatie hebben er voor gezorgd dat Bosnië-Herzegovina qua toerisme en infrastructuur achter loopt op populaire Balkanlanden als Kroatië of Slovenië. Maar dit betekent wel dat de mooiste plekken in dit land nog niet zijn ontdekt door het massatoerisme. Hiken in Bosnië-Herzegovina betekent dan ook ronddwalen door groene valleien, zwemmen in turquoise bergmeren en in contact komen met locals die, ondanks een algemeen gebrek aan Engels, je overladen met hun eigen nieuwsgierige vorm van oprechte gastvrijheid.

Ochtend in Sarajevo

De smalle straatjes in het oude Ottomaanse stadsdeel van Sarajevo liggen er stil bij in de vroege ochtend. Een enkele winkeleigenaar stopt met het schrobben van zijn stoep en kijkt me na wanneer ik voorbij loop met mijn stevige bergschoenen en grote rugzak. Over een paar uur stromen deze straatjes vol met toeristen die doorgaans het straatbeeld bepalen; bergwandelaars zie je hier maar relatief weinig en dus ben ik het nakijken waard.

Het outdoor-toerisme staat in Bosnië-Herzegovina namelijk nog vrijwel in de kinder(berg)schoenen. Zelfs in een door heuvels omringde stad als Sarajevo is het bijzonder moeilijk om informatie over wandelpaden of kaarten van de omgeving te vinden. Wees hier dus op voorbereid en neem een GPS-apparaat mee of koop je kaarten in Kroatië, bijvoorbeeld.

Uitzicht vanaf Crepolsjko

Na een paar uur omhoog klimmen door de heuvels boven Sarajevo sta ik op Crepolsjko, een heuveltop die met haar 1524 meter hoogte een van de beste uitzichten in de omgeving biedt. Om mij heen strekt zich een panorama van groene heuvels uit waarbij de heuveltoppen samen lijken te smelten met de laaghangende wolken aan de horizon. De nabije drukte van Sarajevo ligt verstopt in een vallei, waardoor het lijkt alsof ik in het midden van een oneindige wildernis sta.

Wanneer ik de paden noordwaarts volg, leidt de route omlaag via kleine paadjes over dichtbeboste hellingen. Na ongeveer twee uur modderplassen ontwijken, markeringen zoeken en genieten van het ongerepte woud kom ik aan in het dorpje Vučja Luka. Ik volg de weg naar het noorden en vind na ongeveer twee kilometer de eco-lodge Vukov Konak, midden in de bossen.

Idyllisch Vukov Konak

Dit is een prachtige plek om even helemaal ‘offline’ te gaan: er is geen wifi, er is beperkt warm water en geen centrale verwarming. Wel is er een grote boekenkast vol internationale literatuur, zijn er een aantal dieren én is er een Finse sauna verstopt achter het hoofdgebouw. Maar vooral is er tijd. Tijd om te ontspannen, de omgeving te verkennen of een goed gesprek aan te gaan.

De nabije drukte van Sarajevo ligt verstopt in een vallei, waardoor het lijkt alsof ik in het midden van een oneindige wildernis sta.

Zo spreek ik onder het genot van een glas rakija met Jasmin Šahinpašić, die samen met zijn Finse vrouw Nepu deze lodge runt. Volgens hem zou Bosnië-Herzegovina vooral de ambitie moeten hebben om het groene hart van de Balkan te blijven. “Investeren in industrie heeft geen nut aangezien wij nooit kunnen concurreren met landen als China,” zegt hij. “Wanneer wij investeren in ecotoerisme hebben we een groen, duurzaam alternatief om ons land mee op te bouwen. Initiatieven zoals de Via Dinarica zijn een stap in de goede richting.” Hij doelt hiermee op het recent aangelegde ‘White Trail’, een langeafstandspad dat van Slovenië door Kroatië, Bosnië-Herzegovina, Kosovo, Montenegro en Albanië loopt, dwars over de hoogste toppen van de Dinarische Alpen. Iets wat zeker op je bucketlist thuishoort!

Dragan en zijn Rakija

Op aanraden van Jasmin neem ik een andere route terug naar Sarajevo, door het natuurreservaat Skakavac. De paden in dit natuurgebied zijn bijzonder goed onderhouden, waardoor je aanzienlijk sneller vooruit komt. Niet dat je dat zou willen: de uitzichten op rotswanden en watervallen zijn het meer dan waard om het wat langzamer aan te doen!

Zodra ik het reservaat aan de zuidwestelijke kant verlaat kom ik het ‘Promaja Hiking Station’ tegen, waar gastheer Dragan met zijn onstuimige vorm van gastvrijheid bezoekers ontvangt. Trots is hij vooral op zijn zelfgestookte rakija van dennennaalden en bergkruiden. Op de vraag of ik een foto mag maken reageert hij dan ook kort en duidelijk terwijl hij twee glaasjes klaarzet: “No. First, we drink!”

Prachtig Prenj

Zoek je een grotere uitdaging? Neem dan de trein van Sarajevo naar Mostar, dwars door het mooiste deel van de Dinarische Alpen. Bij aankomst in Mostar is het slechts een paar kilometer naar de Prenj-bergketen, waar ook een deel van de eerder genoemde Via Dinarica doorheen loopt. Na een flinke klim omhoog kom je uit in ongerepte, hooggelegen valleien die alleen te voet te bereiken zijn. Hoog boven de groene weiden reiken grijze rotsformaties als klauwen omhoog naar een hemel die afwisselend strak blauw en zwaar bewolkt is. Zorg er dus voor dat je goed voorbereid bent op allerlei weersomstandigheden, ook in de zomer!

Hoewel er meerdere berghutten zijn, is het aan te raden om een tent mee te nemen. De hutten kunnen (met name in het hoogseizoen) vol zitten of je kunt jezelf in een omgeving vinden zonder beschutting wanneer er plotseling onweer losbreekt. Het doorkruisen van deze bergketen gaat een paar dagen duren, dus neem ook voldoende water en voedsel mee!

Een praktijkles geschiedenis
Als er één ding is waar de meeste mensen aan denken bij Bosnië-Herzegovina dan is het wel de bloedige oorlog na het uiteenvallen van Joegoslavië in de jaren ‘90. In die tijd zijn er miljoenen landmijnen begraven langs de frontlinies in deze bergen. Zoveel zelfs, dat ook na uitgebreide opruimacties er naar schatting nog steeds meer dan tachtigduizend landmijnen begraven liggen.

Wanneer je gaat hiken in Bosnië-Herzegovina is er dan ook een zeer grote kans dat je op een gegeven moment oog in oog staat met een rood bord voorzien van een doodshoofd en het woord ‘MINE’ in meerdere talen. Hoewel dit zorgt voor een confronterende praktijkles geschiedenis heb je niets te vrezen, zolang je maar op de aangegeven paden blijft. Zodra je de mijnenvelden hebt verlaten is het verstandig ook niet meteen te gaan dwalen, maar voorlopig nog even de gebaande paden te blijven volgen.

Bijkomen in Stijl

Na een avontuurlijke trektocht door het Prenj-gebergte zul je waarschijnlijk vinden dat je wel wat rust hebt verdiend. Een tip: op korte afstand van het stadje Konjic ligt het Boračko-meer. Dit fotogenieke bergmeer ligt half verscholen tussen de bergtoppen en is een populaire bestemming voor de lokale bevolking. Veel buitenlandse toeristen kom je er dus niet tegen. Niet bepaald luxe maar zeker uniek is het Pansion Borašnica, een oud hotel uit de Sovjet-tijd. Het uitzicht en vriendelijke service maken de ietwat aftandse uitstraling meer dan goed!

En wie weet, misschien eindigt zo je Bosnische avontuur wel in een barbecue met locals, onder een open sterrenhemel omringd door bergtoppen en, hoe kan het ook anders, een goede voorraad rakija. Živjeli!

Meer informatie over hiken in Bosnië-Herzegovina:

Bosnië-Herzegovina is wat je noemt een onontdekte en avontuurlijke bestemming. Ben je nieuwsgierig geworden maar vind je het wel zo fijn om je reis vooraf goed geregeld te hebben? Dan tippen wij je graag reisorganisatie Better Places. Bij hun stel je samen met een lokale reisexpert je rondreis Bosnië-Herzegovina samen. Zo heb je gegarandeerd een unieke ervaring en kan je onbezorgd op reis. Voor meer informatie over hiken in Bosnië-Herzegovina en andere Balkanlanden kan je het beste een kijkje nemen op de blog van Sabina Sirćo, die gerust een lokale expert genoemd mag worden. Of volg de avonturen van de Nederlandse Eva Smeele, die al sinds 2016 te voet de Balkanlanden doorkruist.

Geschreven door Roel Zerner - In wildernis en bergen is Roel in zijn element. Momenteel is hij op een missie om digital nomad te worden en hoopt ooit fulltime te kunnen schrijven over de laatste wilde plekken op deze wereld. Heeft een stukje van zijn hart in Schotland laten liggen. Zijn outdoor avonturen kan je volgen op zijn website beatthetrail.com.