Fotograaf Reinier van Oorsouw over Afghanistan
“Als die oorlog er niet was geweest had ik daar waarschijnlijk gewoond.”
Hij is net terug uit Liberia en vol verhalen over de reportage die hij er voor de Verenigde Naties maakte over Ebola. De 27-jarige fotograaf Reinier van Oorsouw schuwt omstreden plekken niet. Hij vloog voor Lonely Planet twee jaar lang de hele wereld over om reisbestemmingen in beeld te brengen en gooide het toen over een andere boeg. Voor zijn eigen bedrijf Beyond Borders Media reist hij veelal voor stichtingen naar plekken waar de meesten van ons liever niet komen.
Het bracht hem onder andere in Afghanistan, waar hij kennis maakte met het land, de mensen, de veiligheidssituatie en met een mooi project van Healtnet TPO. Bang? Onveilig? Dat niet. Reinier: “Mensen zeggen me wel eens: ‘ga niet, ga niet!’. Ik ben net in Liberia op vijf meter van een Ebola opvangcentrum geweest en er is niets gebeurd. Ik kom terug in Nederland en zie dat mijn fietszadel is gestolen. Alles is relatief. Zolang je niet op het ISIS front afstormt is er volgens mij niets aan de hand.”
Gezondheidszorg in Afghanistan
Verhalen houdt hij er genoeg aan over, dat in ieder geval. Vorig jaar was hij een week lang in Afghanistan. Het land met een van de hoogste moeder- en kindersterftes ter wereld. Hoe dat komt? Er is simpelweg te weinig goede zorg rondom bevallingen en zwangerschappen. “In grote steden zijn er wel verloskundigen, maar in rurale gebieden zijn er heel weinig professionele faciliteiten. Vaak zijn er alleen kleine klinieken en gezondheidsposten met veredelde dokters.”
Hij maakte er een reportage voor Healthnet TPO, een Nederlandse organisatie die daar de gezondheidszorg verbetert door verloskundigen op te leiden. “Ze selecteren samen met inwoners op het platteland vrouwen tussen de 18 en 25 jaar die een opleiding kunnen volgen. Een enorme kans voor ze, waarbij ze 18 maanden lang worden opgeleid in Ghanikhil, een plaatsje vlakbij de grens met Pakistan, in de buurt van Jalalabad.
Gniffelende schoolmeisjes
Reinier bezocht voor zijn reportage verschillende locaties, waaronder de compound waar de lessen worden gegeven. “Ik kwam als eerste langs bij de theorieles, waar de meisjes in een soort grote u-vorm naar de lerares keken. Iedere keer als ik binnen kwam ging die hoofddoek weer wat strakker. Ik merkte heel erg dat mijn verschijning de eerste keer heftig voor ze was; een westerling en dan ook nog eentje met een camera bij zich. Maar uiteindelijk zijn het gewoon jonge meiden en vonden ze het toch wel interessant dat ik er was. Na vijf minuten begon de eerste te gniffelen, daarna lag de hele klas in een deuk. Toen was het ijs gebroken.”
Het dagelijks leven
“Als de Taliban mij tegenkomt denken ze: ‘Ha een westerling, die is voor mij!”
Tijdens zijn bezoek zag Reinier voor het eerst met eigen ogen hoe het dagelijks leven in Afghanistan is. En die had twee kanten. De mensen ervaarde hij als ontzettend aardig en gastvrij, maar de regio waarin hij zich bevond wordt nog altijd overheerst door de Taliban. “Ik werd gelijk in de lokale kleding gestoken. Direct de eerste dag kwam er een kleermaker om me een pakkie aan te meten. En dat werkte; de mensen dachten echt dat ik uit de regio kwam, althans, totdat ik mijn mond open deed.” De meest confronterende situatie maakte hij mee tijdens zijn bezoek aan een ziekenhuis: “Op het platteland ging alles best relaxed maar hier mocht ik maar tot vroeg in de middag zijn, daarna moesten we maken dat we wegkwamen, voordat de Taliban het weer over zou nemen als het donker werd. Voor de locals is de situatie niet overheersend, want zij vormen in principe geen targets. Maar als de Taliban mij tegenkomt denken ze: ‘Ha een westerling, die is voor mij!’.
Om dat te voorkomen werden er veel voorzorgsmaatregelen getroffen. “Ik heb me helemaal niet onveilig gevoeld. Zolang de locals blijven lachen heb ik meestal het idee dat het allemaal wel goed zit.” Toch leverde het wat benarde situaties op. Zo miste hij op een haar na een aanslag en moest hij in sommige situaties stil zijn zodat ze niet zouden horen dat hij een buitenlander was. “De eerste dag was er niets aan de hand, maar daarna werd het lastiger. Op een gegeven moment bleek dat de Taliban een smsje had gestuurd naar mijn begeleiders over ‘die blanke’ die een bezoek zou brengen aan een ziekenhuis. Ze wilden weten wat ik daar kwam doen.”
Reizen door Afghanistan
“Als die oorlog er niet was geweest had ik er waarschijnlijk gewoond.”
Ondanks dat spreekt hij vol enthousiasme over het land: “Als die oorlog er niet was geweest had ik er waarschijnlijk gewoond. Het land is super mooi, het eten is er verdomd lekker en de mensen zijn erg gastvrij. Ze zijn eigenlijk heel gemoedelijk, ik voelde me er heel comfortabel. Mensen doen echt hun best om je thuis te laten voelen, bijzonder dat dat kan in een land dat geclassificeerd staat als oorlogsgebied. Qua onveiligheid valt het ergens ook wel mee, al moet je op sommige plekken gewoon niet komen. Locals hebben alle veiligheidsmaatregelen ingecalculeerd, ze gaan er mee om. Maar de boer die ‘s ochtends van het land naar zijn marktkraampje rijdt hoeft er niet eens rekening mee te houden. Het zijn de incidenten die wij te horen krijgen en die mensen bang maken, maar voor de locals is er verder weinig gevoel van onveiligheid.
Hij is er nuchter onder en ziet naast de moeilijke kanten en heftige verhalen ook vooral de schoonheid van een omstreden land. “Ik vloog tijdens mijn reis naar Afghanistan op Kabul en nam daarna een klein vliegtuigje naar Jalalabad: echt súper mooi. Als je een keer een echt mooie vlucht wilt meemaken: daar! Op de terugweg ging de vlucht niet en ben ik over land naar Kabul gereden. Ook een schitterende route door bergen en prachtige landschappen. Achteraf bleek het de onveiligste weg van Afghanistan en schijn je er soms een Taliban checkpoint tegen te kunnen komen. Als je daar uitgepikt wordt ben je wel de lul.”
Over Reinier van Oorsouw
Benieuwd naar meer zijn projecten? Op zijn website Beyond Borders Media en Facebook vind je meer producties. Daarnaast kan je zijn reizen volgen via zijn eigen Facebookpagina. Houd ook Stop and Stare in de gaten, want binnenkort deelt Reinier een prachtig verhaal over Iran. Hij ging er op vakantie en maakte op eigen houtje een roadtrip door deze meer dan verrassende bestemming.
Wil je meer weten over het project van Healtnet TPO in Afghanistan? Reinier maakte deze mooie video erover:
Foto’s en video: Reinier van Oorsouw/Beyond Borders Media
Ook leuk!
