In beeld: Leven in afzondering en natuurgeweld op Stromboli
Maartje Strijbis brengt het dagelijks leven in beeld van een bijzondere gemeenschap op een vulkanisch eiland
In 2013 kwam ze voor het eerst terecht op Stromboli en ze was verkocht. Fotograaf Maartje raakte gefascineerd door het piepkleine vulkaaneiland en haar bewoners. Ze besloot er iets mee te gaan doen, maar wat, dat wist ze nog niet. Inmiddels is ze er vaker geweest, heeft ze zich ondergedompeld in het dagelijks leven op het eiland, staat de opening van haar Stromboli expositie voor de deur en een fotoboek op de planning.
De elementen van Stromboli
Stromboli is de enige permanent actieve vulkaan in Europa. De meeste mensen bezoeken het eilandje als tweedaagse trip om de vulkaan te beklimmen en vertrekken daarna weer. Het echte Stromboli gaat aan ze voorbij. Maartje besloot daarom om langer op het eiland de verblijven om het eilandleven in beeld te kunnen brengen. “Ik wil graag alle seizoenen meemaken op het eiland om niet alleen maar de zonnige kant te laten zien, maar ook het winterse, het solitaire. Alles draait hier om de elementen: de wind jaagt over het eiland, je hoort constant de vulkaan. De elementen zijn net zo belangrijk als de mensen die er wonen. De vulkaan en het weer zijn enorm bepalend, het is onderdeel van het leven. Dat vind ik gewoon gaaf.”
Een toevallige ontmoeting
Reizen naar Stromboli buiten het toeristenseizoen, dat bleek nog niet mee te vallen. Er wonen slechts 400 mensen en de meeste accomodaties waren gesloten. Bovendien strandde Maartje op de heenweg twee dagen in Napels. Het waaide te hard dus de boot ging niet, zo simpel is het als je afreist naar dit geïsoleerde stukje aarde. Eenmaal aangekomen sta je daar als buitenstaander met je grote camera. Hoe maak je contact met zo’n gemeenschap? Maartje: “De eerste dag voelde ik me ontheemd. Er zijn geen auto’s op het eiland en maar drie paden. Bij aankomst moest ik het hele eiland te voet doorkruisen om bij het enige geopende pensionnetje te komen.
De eerste dag voelde ik me ontheemd. Waar moest ik beginnen?
Ik wist eigenlijk niet zo goed waar ik moest beginnen, dus de tweede dag ben ik gewoon maar gaan rondlopen in de hoop mensen tegen te komen. Op een gegeven moment liep ik blijkbaar in iemands tuin. De bewoonster kwam naar buiten en ik werd direct uitgenodigd voor thee. Ze bleek kunstenares te zijn en als ‘artist in residence’ te werken in het huis van de Fiorucci foundation, een stichting voor kunstenaars op het eiland. We hebben uren zitten praten over kunst, maar ook over praktische zaken zoals de openingstijden van de supermarkt. Op zo’n eilandje kan aan eten komen namelijk al een hele opgave zijn. De ontmoeting was bizar toevallig en vanaf dat moment was geen dag meer hetzelfde. De volgende ochtend had ik zes uitnodigingen op zak voor het avondeten!”
Die blonde fotograaf uit Amsterdam
Er heerst op het eiland een duidelijke hiërarchie, met de vulkaan overbiddelijk bovenaan.
Al gauw stond ze bekend als ‘die blonde fotograaf uit Amsterdam’ en wisten locals al van haar bestaan voordat zij ze zelf had gesproken. De volgende dagen stonden dan ook in het teken van bijzondere ontmoetingen. “Zo werd er ’s avonds ineens op mijn deur geklopt en stond er een beer van een Italiaan op de stoep met een illegaal zelfgestookt drankje dat ik moest proeven. Maar ik sprak bijvoorbeeld ook met Giulia, een 20 jarige studente die op het eiland geboren is en me vertelde over de Tsunami op Stromboli in 2002. Ik ging op pad met een Nederlandse zeezeiler en hielp de vissersbroers Gaetano en Roberto ’s morgens vroeg in de haven het wier uit hun netten te peuteren.
Zo kreeg ik steeds andere kanten te zien van het leven op Stromboli. Er heerst op het eiland een duidelijke hiërarchie, met de vulkaan onverbiddelijk bovenaan. Die is gewoon de baas. Ze noemen hem ook wel Iddu, wat ‘hij’ betekent in het lokale dialect. Sommige mensen zijn bang voor de vulkaan, anderen gaan regelmatig zelf naar boven. Iedereen heeft er zo zijn eigen relatie mee, dat vond ik heel bijzonder.”
Op de top van de vulkaan
Iets anders waar iedereen mee leeft op het eiland is de weerapp WindGuru. Onmisbaar als je de vulkaan wilt beklimmen, want de weersomstandigheden zijn lang niet altijd ideaal. Zeker niet als je er mooie foto’s wilt maken. Elke dag weer informeerde Maartje of het de juiste dag was voor een beklimming, tot het uiteindelijke zover was. “In de zomer is het gekkenhuis, dan gaan er echt twintig groepen per keer naar boven en moet je reserveren. Nu had ik de luxe dat we maar met een klein groepje waren.”
Is er iets wat mooier is dan dit wat ik nu zie?
“De vulkaan is 924 meter hoog en tijdens de klim stijg je vrij snel. Een goede conditie is onontbeerlijk en er vallen dan ook altijd wel mensen af tijdens de klim. Na zo’n 400 meter sta je opeens op de boomgrens en wordt het allemaal rotsen en zwart zand. Dat is zo’n bizar gezicht. Vanaf daar is het nog twee uur, waarbij je het laatste stuk echt over de rotsen klimt. Het is best zwaar, zelfs voor mensen met een goede conditie. Maar dan kom je op die top en dat is fantastisch. Je bent daar tegen zonsondergang en je komt uit op een oude krater die uitkijkt op de actieve krater, een unieke positie. Ik was er in een periode dat de vulkaan relatief rustig was, maar toch kwam er om de 10 minuten zo’n zwarte rookpluim uit, een soort vulkanische bom. Je ziet dan echt de magma in die krater tegen de wanden opklotsen. Als de vulkaan actiever is zie je hier enorme lavafonteinen. Die heb ik nu helaas niet gezien dus dat is zeker één van de redenen waarom ik snel terug wil. Het is echt zo gaaf dat je op de top staat en de tranen opeens over je gezicht lopen. Je vraagt je af: “Is er iets wat mooier is dan dit wat ik nu zie?”
Aantrekkingskracht
Ondanks dat er zoveel mensen voor open stonden om hun verhalen te delen, is het best een gesloten gemeenschap. “Om er echt bij te horen op Stromboli moet je er gewoon geboren zijn, het liefst zelfs je ouders ook. Het is een bloedding.” Toch wonen er ook een hoop mensen van het Italiaanse vaste land, en van alle uithoeken van de wereld zelfs. “Het eiland trekt heel diverse mensen aan. Ze vinden hier een combinatie van het leven in een gemeenschap met andere kant een compleet geïsoleerd bestaan. Het leven is intens en aan de andere kant heel kalm. De ruimte, de natuur, de rust die je daar hebt. Ik liep uren per dag. Je mogelijkheden op het eiland zijn heel beperkt en dat geeft ook een bepaald soort rust. Ik zou er niet permanent willen wonen, maar terug ga ik sowieso.”
Stromboli expositie
Van haar verblijf op het eiland keerde Maartje terug met waanzinnige beelden. Af is het project nog niet, want de fascinatie voor het eiland en het eilandleven blijft bestaan en een boek met foto’s en verhalen ligt in het verschiet. Vanaf 4 september zijn een aantal van haar mooiste beelden al te bewonderen. Op die dag opent haar expositie in de Amsterdamse Academische Club van de UvA. Wat je daar gaat zien? “Niet per se het romantische eiland, maar rauwere beelden van de mensen, de sociale structuren en het leven met de vulkaan. Stromboli is een plek waar eeuwenoude tradities, afzondering en de voortdurende dreiging van natuurgeweld grote invloed uitoefenen op het sociale leven. Dat wil ik in beeld brengen.”
Stromboli Expo door Maartje Strijbis:
Waar: Amsterdamse Academische Club, Oudezijds Achterburgwal 235 in Amsterdam
Wanneer: 4 september t/m 18 december, maandag t/m vrijdag van 12.00-18.00 uur
Toegang: gratis
Ook leuk!
