De confrontatie met uithuwelijken in Nepal
“Bij jullie in het Westen is alles beter, jullie mogen tenminste kiezen met wie je trouwt.”
De leraar van de school in Nepal waar ik stage loop, kijkt me aan met een stalen gezicht als hij de woorden uitspreekt. Hij is bloedserieus en ik weet even niet wat ik moet zeggen. Ik vecht tegen mijn tranen want ik heb een vriend thuis in Nederland zitten. Zelf gekozen. En de gedachte dat ik dat niet had gemogen, maakt me verdrietig. Natuurlijk wist ik vooraf wel dat de mensen van mijn leeftijd in Nepal uitgehuwelijkt worden. Daar had ik over gelezen, maar toch. Eenmaal hier komt het allemaal harder aan dan verwacht. In Nepal is ruim 40% van de meisjes nog voor hun 18e getrouwd. Een feitje dat eenmaal in Nepal ineens context krijgt.
Sociale controle
Nepal is een ontwikkelingsland waar de familie centraal staat. Alles draait om elkaar helpen en dat is ook nodig. Want zonder elkaar overleef je het niet in een land met zoveel armoede. Het gevolg hiervan is dat er veel sociale controle is, en precies daar loopt de Nepalese jeugd tegenaan. Over het algemeen zouden zij graag het één en ander willen veranderen binnen de cultuur en het land. Als ik mijn leraar er naar besluit door te vragen ontdek ik hoe dat verlangen naar verandering wordt tegengehouden door de sociale controle.
“Laat jij later je kinderen wél zelf kiezen met wie ze willen trouwen?”, vraag ik aan hem. Hij was immers tegen het uithuwelijken dus ik kon me niet voorstellen dat hij z’n eigen kinderen hetzelfde aan zou doen. Hij denkt even na en komt uiteindelijk met het antwoord: “Nee, dat kan ik niet. Als ze dan met een slechte echtgenoot thuiskomen zal iedereen míj aankijken”, vervolgt hij. “Ik faal dan als vader.”
De realiteit van uithuwelijken in Nepal
Terwijl ik met zo’n jongeman zit te praten kan ik alleen maar hopen dat er dingen veranderen en dat de jeugd zélf mag gaan kiezen. Als ik mijn ‘zusje’ van acht uit het gastgezin waar ik bij verblijf zie, dan kan ik alleen maar hopen dat er voor haar een goede echtgenoot gekozen wordt en dat ze gelukkig zal worden. Als ik kijk naar hoe het er regelmatig aan toe gaat, heb ik weinig hoop. Als meisje ga je in Nepal bij de familie van je man wonen. Al te vaak gebeurt het dat het meisje mishandeld wordt door haar schoonfamilie of dat zó ongelukkig is in haar nieuwe familie dat ze een einde aan haar leven maakt.
Goede kant
Het klinkt allemaal als iets enorm kwalijks, uithuwelijken. Maar wat zijn dan die goede kanten die de ouders er aan zien? Dat vraag ik aan de eigenaar van de stichting waarbij ik stage loop, René Voss van Stichting Maya. Hij richtte tien jaar geleden de stichting op en kan me dus alles vertellen over de cultuur en de veranderingen die het land doormaakt. De ouders gaan, volgens hem, op zoek naar een sociaal-economisch goede match voor hun kinderen. Dit doen ze omdat je het alleen niet redt in het land en omdat ze hun kinderen een goede toekomst willen geven. Daarnaast moet de nieuwe partner ook een goede aanwinst zijn voor de familie. Kinderen zijn namelijk een soort van pensioen voor de Nepalese ouderen. Die moeten later voor de ouderen gaan zorgen omdat er geen verzorgingshuizen, bejaardenhuizen of andere voorzieningen zijn.
Gelet op de afgelopen tien jaar, zijn er volgens René Voss wel wat veranderingen te zien. Tot voor kort was het in Nepal vrij ongebruikelijk dat meisjes naar school gingen. Inmiddels is dat anders en kijken ouders ook steeds meer naar het opleidingsniveau bij het zoeken van een geschikte partner. Dit klinkt voor ons misschien nog steeds wat gek in de oren maar in heel veel culturen ging het er lang zo aan toe. Kwade wil zit er dan ook echt niet achter bij de ouders. Ze willen alleen maar het beste.
‘Het is onze cultuur’
Over zaken als uithuwelijking kan je niet in discussie gaan met de Nepalezen. Het is nu eenmaal hun cultuur en die is anders dan de onze. Daarom heb ik ook telkens mijn tranen weggeslikt omdat ik het raar vond te huilen om iets wat in hun ogen ‘normaal’ is. Voor ons is uitgehuwelijkt worden ondenkbaar, maar de leefomstandigheden en cultuur zijn dan ook onvergelijkbaar. Begrip heb ik er wel voor. Het is voor hun een manier van overleven, en ik denk echt dat naarmate het land meer ontwikkelt, uithuwelijken in Nepal langzaamaan minder als noodzaak zal worden gezien. Hopelijk duurt dit niet lang meer, want Nepal is volop in beweging.
Een land in beweging
René vertelt me hier een goed voorbeeld van. Een aantal jaar geleden kregen een hoop gezinnen in Nepal een schoorsteen met behulp van Stichting Maya. De schoorstenen zorgden ervoor dat de huisjes niet meer blauw stonden van de rook en de leefomstandigheden aanzienlijk verbeterden. Maar de man van het gastgezin waar René verbleef moest niks hebben van ‘die moderne rommel’.
Diezelfde man heeft vijf zonen waarvan er vier zijn uitgehuwelijkt. De vijfde is twee jaar geleden tegen de wens van zijn ouders in getrouwd met een meisje van een andere kaste. Zijn ouders hebben dit nu geaccepteerd. De man die schoorstenen dus eerst ‘moderne rommel’ vond, heeft nu geaccepteerd dat zijn zoon trouwt met iemand die volgens zijn normen niet geschikt is. Uiteindelijk gaat iedereen met de tijd mee, ook de meest conservatieven. Dit soort verhalen maken me enthousiast. Hoe zal het er zijn over tien jaar?
Meer lezen over Nepal? Alle verhalen over de bestemming vind je hier. Lees bijvoorbeeld over het volgen van een kookcursus in Pokhara, trekkingen in Nepal, of bekijk een fotoreportage van de Lower Dolpo.
Ook leuk!
