Stop, Stare & Collect met Willemijn de Iongh
Van leven tussen de Masai in Kenia tot reizen door Myanmar en WWOOFen in Frankrijk. Willemijn heeft heel wat souvenirs!
Mensen die reizen, verzamelen. Van miniscule boeddhabeeldjes uit Thailand tot complete meubels uit Afrika en alles daar tussenin: reizigers slepen heel wat tastbare herinneringen mee van hun avonturen. In deze rubriek gaat fotograaf Maartje Strijbis op zoek naar de leukste huizen van reizigers. Ze vertellen over hun reizen en tonen hun mooiste vondsten van over de hele wereld.
Willemijn de Iongh
Willemijn de Iongh is 27 en werkt voor Oxfam Novib in Den Haag als projectcoördinator van de ‘Behind the Brands’- campagne. Een wereldwijde voedselcampagne waarbij de tien grootste voedselbedrijven in de wereld, worden aangesproken op de manier waarop ze voedsel produceren. “We proberen die productieketen te verduurzamen zodat bijvoorbeeld ook de boeren een eerlijk loon krijgen. Het gaat goed met de campagne, al zo’n 700.000 mensen hebben de petitie ondertekend waardoor wij druk kunnen uitoefenen op die bedrijven. Zo voerde Coca-Cola bijvoorbeeld ‘zero tolerance’ beleid tegen landroof in na druk van onze campagne.”
‘Dat deden we dertig jaar geleden ook al!’
“Mijn reislust is aangewakkerd door mijn ouders. Mijn moeder werkt veel in het buitenland. Vroeger werkte ze vooral in Eritrea en in Ethiopië, dus daar zijn we een aantal keer geweest. Al zo’n veertig jaar houdt ze zich bezig met kleinschalige visserijontwikkeling. Mijn vader werkt in de natuurbescherming. Denk aan het beschermen van leeuwen en neushoorns en allerlei andere spannende dieren. Vroeger mocht ik soms mee op die reizen, dat was waanzinnig. Vaak koppelde mijn ouders onze vakanties aan een werkgerelateerd bezoek. Naar Tunesië en Indonesië bijvoorbeeld. Ik kwam erachter hoe groot de wereld eigenlijk is en dat er zo veel mensen zijn met allemaal verschillende dromen. Onrecht in de wereld vond ik toen al lastig om te zien en dat heeft me gedreven tot waar ik nu ben.
Onrecht in de wereld vond ik toen al lastig om te zien en dat heeft me gedreven tot waar ik nu ben.
Als ik met mijn moeder over reizen praat, dan gaat het al snel over werk. Ik ben toch een beetje in de voetsporen van mijn ouders getreden. We begrijpen elkaar daarin, dat is erg leuk. Ik kan mijn moeder ook goed om advies vragen. Ik ontdek nu natuurlijk van alles over de wereld en hoe we die duurzamer kunnen maken. Zij zegt dan altijd ‘ja, maar dat deden we dertig jaar geleden ook al!’ Ik kan daar veel van leren, waarom werkte dit wel en dat niet? Ik vraag haar ook weleens: ‘word je hier nou niet een beetje moedeloos van, dat je dit al zo lang doet en dat we weer of nog steeds op dezelfde plek staan?’ Maar mijn moeder is heel optimistisch. Zij ziet ook een heleboel hele mooie dingen in de wereld.”
“De armband heb ik van mijn moeder gekregen en de ring heb ik zelf gekocht. Ze komen allebei uit Ethiopië. Toen ik de ring kocht was hij wat ruwer en veel zwaarder en dikker. Hij is van zilver en ik draag hem iedere dag waardoor hij steeds dunner wordt. Op een dag zal hij misschien helemaal verdwenen zijn. Ik heb hem gekocht in één van de bekendere hotels in Addis Abeba waar ik met mijn moeder en zus verbleef. Een heel vreemd winkeltje middenin een hotel waar ze allemaal oude sieraden verkochten. De armband is zeker honderd jaar oud en helemaal verweerd. Hij is heel zwaar. Ik vind het heel aangenaam als sieraden gewicht hebben. De ring zit ook perfect. Het zijn echt mijn lievelings-sieraden. Misschien een beetje Lord of the Rings-achtig, maar toen ik die ring zag, moest ik hem hebben.”
Een koe als bankrekening
“Ik heb antropologie gestudeerd in Amsterdam en in Leiden. Tijdens mijn bachelor heb ik in 2009 onderzoek in Kenia gedaan naar een zogenaamd ‘human wildlife conflict’. Leeuwen en hyena’s kunnen het wildpark in en uit. In omliggende Masaï-dorpen wordt veel vee gedood door de roofdieren. Uit wraak doden de Masaï de leeuwen omdat ze geen hulp krijgen van de parkleiders als hun vee wordt aangevallen. Dit leidde tot ontzettend veel conflicten. Het doden van leeuwen was een politiek middel geworden. Ik deed onderzoek naar de beweegredenen van de Masaï en waar ze precies zo boos over waren. De parkleiding moest inzicht krijgen in de problematiek, zodat ze dit in de toekomst beter aan kunnen pakken. Een indrukwekkende ervaring. Ik woonde toen in dat wildpark en ging iedere dag met een tolk naar de omliggende dorpen om met mensen te praten. Uiteindelijk bleek het heel helder wat het probleem was. De Masaï waren hun inkomen kwijt. Ze hebben geen bankrekening, een koe is hun bankrekening.
“Deze sieraden komen uit Kenia. Ik heb tijdens mijn onderzoek intensief contact met de Masaï-gemeenschap gehad en daar destijds een Keniaanse vriend aan overgehouden. Bij mijn vertrek wilde ik sieraden kopen. Alles is handgemaakt. De sieraden hebben prachtige felle kleuren. Bovenop wat ik kocht, kreeg ik natuurlijk nog veel meer. Ook heel veel waarvan ik niet zo goed weet hoe ik het moet dragen. Sommige sieraden hebben echt traditionele waarde. Die grotere ketting is een band die krijgers normaal dragen. Niet echt een sieraad dat ik op ‘casual friday’ omhang. Onder de sieraden ligt een doek met een heel bekend kleurenpatroon, vaak gedragen door Masaï-mannen.”
‘Dat jurkje had ook iets langer gemogen.’
“Ik heb weinig verschrikkelijke dingen meegemaakt op reis. Of ik ben zo’n rasoptimist, dat ik het alweer vergeten ben. Ik vind het fijn om samen met mensen te reizen, maar een paar dagen alleen vind ik ook heerlijk. Ik zie mezelf niet een paar maanden helemaal in mijn eentje rondreizen. Vroeger vond ik dat heel stoer en wilde ik dat juist wel. Een beetje Floortje Dessing-achtig. Maar toen realiseerde ik me dat Floortje Dessing natuurlijk ook gewoon een crew heeft. No way dat zij daar helemaal alleen zit. Ik vind het leuk om dingen te delen met mensen.
Ik zit een beetje tussen een backpacker en een luxepaardje in.
Ik zit een beetje tussen een backpacker en een luxepaardje in. In Myanmar heb je niet echt hostels. Ik vond het wel fijn om niet in een stapelbed te hoeven slapen met tien anderen op een kamer. De backpackindustrie vind ik sowieso niet altijd even charmant. In Myanmar waren de backpackers, die ik daar ontmoette, mensen die heel veel nemen van het land. Onderweg noemde iemand ze non contributers. ‘Ik ben aan het backpacken en ik wil dit. Ik wil goedkoop ergens slapen met WIFI, bier en ik weet eigenlijk niet zo goed wat het verschil is tussen Myanmar, Thailand en Laos.’ Tuurlijk heb je ook backpackers die heel bewust reizen, ik zit daar graag een beetje tussenin. Ik probeer na te denken over vragen als ‘Waar ga ik heen? Wat is onbeleefd? Wat zijn de gebruiken?’ Ook mijn kleding pas ik daar op aan. Maar als ik achteraf foto’s terug zie, denk ook ik soms: ‘mwah, dat jurkje had ook iets langer gemogen.’
“Toen mijn vader en zijn vriendin bij mij op bezoek waren in Kenia heb ik deze beeldjes gekocht. We zijn toen twee weken op reis geweest, onder andere naar het National Park Masai Mara, dat grenst aan Tanzania. In de Masai Mara is die beroemde Great Migration van miljoenen gnoes die de rivier oversteken. En waar krokodillen de kleine babygnoes opeten, wat je altijd in natuurfilms ziet. Het is echt waanzinnig om zoiets in het echt te zien. Je wordt overstemd door het geluid van al die beesten en je rijdt er heel voorzichtig, stapvoets met de auto doorheen. Ook kom je tussen al die gnoes weleens een verdwaalde zebra tegen. In the ‘middle of nowhere’ kwamen we langs de weg kleine winkeltjes tegen waar gigantisch veel handwerk te koop is voor toeristen. Deze beeldjes vond ik heel mooi. Vooral omdat de vrouw wegkijkt.”
Slapen met leeuwen aan de voet van de Kilimanjaro
“Kenia is mijn favoriete reis omdat ik daar verliefd ben geworden op mijn toenmalige vriend en het een bijzondere periode was. Ik werd echt in zijn familie opgenomen. Ik verstond natuurlijk geen woord van wat ze zeiden, maar ik hoorde er echt helemaal bij. Dat geeft een bijzonder gevoel. Maar ook het wonen in dat park met die dieren. Dat je opstaat met leeuwen en olifanten. Iedere ochtend als ik mijn gordijnen open deed, keek ik naar de Kilimanjaro, dat was echt ‘life changing’.
In Kenia leef je niet zoals je dat gewend bent in Nederland. Er is een avondklok in het park, ik had een chauffeur en de parkleiding is een paramilitaire organisatie. Dit heeft vooral te maken met de aanwezigheid van stropers. Ik wist al wel van vroeger dat stropers geen kattenpis zijn. Mijn vader is ooit aangevallen in Kameroen. Stropers schoten op zijn auto en de chauffeur werd doodgeschoten. De vriendin van mijn vader raakte zwaargewond. Gelukkig ben ik vrij braaf. Als iemand tegen mij zegt ‘do not get out of the car!’, dan ga ik ook echt niet naar buiten.”
“Deze zebra komt ook uit Kenia. Hij is van hout en handgesneden. Hij komt uit hetzelfde dorpje waar ook de sieraden vandaan komen. Ik vind hem heel mooi omdat hij niet zo egaal is. Hij is door de reis ook een beetje afgesplinterd maar daardoor vind ik hem alleen maar leuker.”
Een blauwe schedel met kraaltjes
“Voor mijn master heb ik weer veldwerk gedaan, drie maanden in Zuid-Afrika. Dat ging over het post-apartheid visserijbeleid. Waarbij ze zeiden: nu is de apartheid voorbij, we gaan het eerlijker verdelen. Ik heb onderzoek gedaan naar die lokale politiek en wat voor uitwerking dat nationale beleid heeft in zo’n klein vissersdorp. Ik ging mee op de boten, de hele dag een beetje in de haven hangen. Ook hier kwamen de mensen mettertijd los, maar hier voelde je veel sterker dat ook de raciale problematiek een grote rol speelde. Dat vond ik weleens lastig. In Kenia stond ik echt buiten het conflict maar in Zuid-Afrika had ik er ook mee te maken omdat ik ook blank ben. Dat ligt veel en veel gevoeliger.”
“Tijdens dit onderzoek woonde ik in het vissersdorp Kalk Bay. Ik liep elke dag langs een straatverkoper uit Zimbabwe die sleutelhangers, kettingen en oorbellen verkocht. Hij was aan de lopende band skelettenhoofden aan het maken. Toen ik daar wegging kreeg ik een hele grote blauwe schedel met kraaltjes. Ik heb al een paar keer geprobeerd om een goede plek in huis voor hem te vinden, maar hij verhuist nog een beetje rond.”
Altijd als ik de tekst lees, dan weet ik: het komt goed.
“In het dorpje waar ik onderzoek deed waren ook veel ateliers, het was een soort kunstenaarsdorp. Als afwisseling met mijn onderzoek bezocht ik vaak galeries. Toen zag ik dit keramische kunstwerkje van een jonge Zuid-Afrikaanse kunstenares. Ik was in die periode niet heel erg gelukkig. Toen ik dit gedichtje zag, dacht ik: ‘misschien komt het wel weer goed.’ En nog steeds, altijd als ik de tekst lees, dan weet ik: het komt goed. Wat er ook aan de hand is. Afgelopen zomer heb ik twee weken geWWOOFt op een boerderij in Frankrijk. Dat was superleuk, maar fysiek wel pittig. Dat heb ik gedaan omdat ik dacht: ik ben de hele dag campagne aan het voeren voor een eerlijker voedselsysteem, maar ik heb geen flauw idee hoe broccoli groeit. De biologische boerderij wordt gerund door een jong stel, een meisje uit Chili en een Franse jongen. Ze verkopen ook van die groenteboxen, zoals je die nu hier ook veel ziet. Rechtstreeks van het land in de bak.”
Vintage uit Myanmar
“In 2013 ben ik een maand naar Myanmar geweest met mijn vriendje. Tegenover het Nationaal historisch museum in Yangon zag ik deze doek met olifanten in een klein winkeltje. Ik wilde hem meteen hebben omdat mijn moeder een vergelijkbare doek thuis heeft hangen. Zij heeft hem meegenomen uit diezelfde regio, maar dan dertig jaar geleden. De mevrouw van de winkel was verbaasd dat wij de oude versleten versie wilden kopen, want ze had ook splinternieuwe doek hangen. Deze oude was dus ook nog eens voordeliger. Hij komt oorspronkelijk van een welgestelde familie in Myanmar. Hij is tussen de vijftig en tachtig jaar oud. Ik heb hem in Nederland laten inlijsten, dat was duurder dan de doek zelf.”
Ik wil een bos planten. Dat lijkt me echt gaaf.
“Deze zomer ga ik waarschijnlijk fietsen in Engeland met mijn vriend. Ik spaar voor een klapper van een reis. Minimaal één of twee maanden. Ik wil zelfs wel een jaar weg. We fantaseren een beetje over wat we graag zouden willen. Het liefst ergens aan de slag met een ecologisch herstelproject. Misschien iets in een natuurgebied dat gedegradeerd is, dat je samen met een groep mensen weer gaat herstellen. Of zelf ergens een mooi project opzetten. Er zijn duizenden van dat soort projecten, om te herstellen dat we niet zo netjes met de natuur omgaan. Ik wil een bos planten. Dat lijkt me echt gaaf, zo’n project met mensen die daar heel veel van weten en dat je ontzettend veel leert over de natuur en hoe je die cyclus kunt herstellen. Mijn instinct zegt dat het in Oost-Europa gaat gebeuren, maar ik weet niet waarom.”
“Er zijn natuurlijk miljoenen exotische plaatsen waar ik nog wel heen zou willen. Als geld geen probleem zou zijn? Laos, Nieuw-Zeeland, Zuid-Amerika en dan het liefst Brazilië. Lekker in een minibikini op het strand.”
Ook leuk!
